Opzegging en ontbinding van overeenkomsten: wat u moet weten

Gepubliceerd op 22/07/2025

Contractuele relaties kunnen om verschillende redenen tot een einde komen. Twee belangrijke manieren waarop dit kan gebeuren zijn via opzegging en ontbinding. Hoewel deze termen soms door elkaar worden gebruikt, hebben ze grote verschillende juridische betekenissen en gevolgen. In dit artikel leggen we beide concepten uit.

1. WAT IS EEN OPZEGGING?

De opzeg is een eenzijdige wilsverklaring van een partij om, los van enig foutmotief, de wederkerige overeenkomst vroegtijdig te beëindigen. Deze rechtshandeling stelt een partij in staat om op eigen initiatief een einde te maken aan de contractuele relatie, zonder dat hiervoor een tekortkoming van de wederpartij vereist is.

Een belangrijk kenmerk van de opzeg is dat deze uitsluitend gevolgen heeft voor de toekomst. Dit betekent dat de overeenkomst niet retroactief wordt ontbonden, maar enkel wordt beëindigd vanaf het moment van de opzeg of na het verstrijken van een bepaalde termijn.

Een belangrijk gevolg van de opzeg is dat eventuele schade die door de wederpartij wordt geleden door de beëindiging in principe niet in aanmerking komt voor vergoeding, tenzij de opzeg op onrechtmatige wijze wordt uitgeoefend. Dit in tegenstelling tot de ontbinding, waarbij de door een contractuele wanprestatie veroorzaakte schade wel voor vergoeding in aanmerking komt. Het is daarom essentieel dat contractpartijen goed nadenken over de keuze tussen opzeg en ontbinding, afhankelijk van de concrete omstandigheden en hun doelstellingen.

2. WAT IS EEN ONTBINDING?

De ontbinding is het recht van elke contractspartij om een overeenkomst per onmiddellijk te beëindigen wanneer de andere partij een ernstige contractuele tekortkoming begaat, met andere woorden een fout. In dat geval kan de benadeelde partij niet alleen de overeenkomst stopzetten, maar ook een schadevergoeding eisen voor de schade die door de wanprestatie werd veroorzaakt.

In tegenstelling tot een opzegging, is voor de ontbinding van een wederkerige overeenkomst steeds een voldoende ernstige fout van de andere partij vereist. Ontbinding werkt in principe met terugwerkende kracht, wat betekent dat partijen teruggeplaatst worden in de toestand alsof de overeenkomst nooit heeft bestaan.

Er bestaan drie vormen van ontbinding:

• Gerechtelijke ontbinding: de schuldeiser vraagt aan de rechter om de wederkerige overeenkomst te ontbinden wegens een ernstige tekortkoming van de andere partij;
• Ontbinding via een uitdrukkelijk ontbindend beding: de overeenkomst bevat een vooraf opgenomen clausule die bepaalt in welke gevallen de overeenkomst zonder rechterlijke tussenkomst mag worden beëindigd. De schuldenaar kan wel steeds de beslissing tot ontbinding laten toetsen door de rechtbank;
• Buitengerechtelijke ontbinding via kennisgeving: ook zonder een specifieke clausule en zonder voorafgaand vonnis kan de schuldeiser de overeenkomst beëindigen, op voorwaarde dat aan bepaalde voorwaarden is voldaan. De schuldenaar behoudt ook hier het recht om de rechtmatigheid van de ontbinding te laten beoordelen door de rechter.

3. VERSCHILLEN TUSSEN OPZEGGING EN ONTBINDING

4. CONCLUSIE

Opzegging en ontbinding zijn twee fundamenteel verschillende manieren om een contractuele relatie te beëindigen, elk met eigen voorwaarden en gevolgen. Bij opzegging gaat het om een eenzijdige beslissing die de toekomst betreft, terwijl ontbinding draait om een tekortkoming en vaak terugwerkende kracht heeft.

Voor ondernemers is het essentieel om deze verschillen te begrijpen en de juiste procedure te volgen. Een zorgvuldige formulering van opzeggings- en ontbindingsclausules in uw contracten kan latere problemen voorkomen. Bovendien kan een weloverwogen aanpak bij het beëindigen van overeenkomsten niet alleen juridische geschillen vermijden, maar ook zakelijke relaties in stand houden, zelfs wanneer specifieke samenwerkingen tot een einde komen.

Aarzel niet om je te laten bijstaan door een juridisch expert en advies in te winnen als u twijfelt over de juiste aanpak, ons team van gespecialiseerde advocaten helpt u graag om de juiste stappen te zetten.